Jacob Uiterdijk: Sluit mij gerust een dag op in een kerk
20-06-2023
,,Sluit mij gerust een dag op in een kerk, daar heb je mij niet mee te pakken”, zegt Jacob Uiterdijk (79) uit Zuidhorn. Het mag trouwens ook een borg of een kasteel zijn of nog een ander historisch bouwwerk. ,,Ik ben lid van veertien clubs, van Gelderse kastelen tot Alde Fryske Tsjerken en Oude Groninger Kerken, maar bijvoorbeeld ook van BOEi, een organisatie die industrieel, agrarisch en religieus erfgoed nieuwe bestemmingen geeft. In principe ben ik bij alle excursies present, het is alleen jammer dat ze soms op dezelfde dag vallen…”
Oude gebouwen hebben zijn interesse zo lang hij zich kan herinneren. Het besef dat men zoveel eeuwen geleden - dus zonder moderne machines - al zulke kapitale panden kon bouwen, maar ook dat er generaties en generaties zijn geweest die er goed op gepast hebben, ,,dat hééft iets. Je belééft iets. Het is lastig onder woorden te brengen. Het is ook niet per se iets dat ik van huis uit heb meegekregen, maar het gevoel is er al heel lang. Ik heb inmiddels al vijftig jaar een studentenpand uit 1915 in de stad Groningen. Daar ben ik véél liever aan het klussen dat in ons moderne huis in Zuidhorn.”
Als lid van Alde Fryske Tsjerken ontdekte hij een jaar of acht geleden via het donateursblad dat je in Fryslân op zaterdagmiddag eenvoudig je nieuwsgierigheid naar oude kerkgebouwen kunt bevredigen. Tot dan toe probeerde hij altijd het sleuteladres te achterhalen als hij een Friese (of Groninger) kerk wilde bezoeken. ,,Ik had heus wel eens een vlag zien hangen en ook wel groepjes mensen bij een kerk gezien, maar ik had lang niet in de gaten dat er een georganiseerde zomerse openstelling bestond. Gelukkig maar dat ik erachter ben gekomen, want Tsjerkepaad is dus precies iets voor mij.”
Vijf tot zeven kerken
Sindsdien stippelt hij iedere zomer ,,voor zeker drie van de vier zaterdagen in de maand” een route uit langs vijf tot zeven deelnemende kerken uit. ,,De openingstijd van 13.30 tot 17.00 uur is wel wat krap”, daarom staat hij bij de eerste steevast al om 13.15 op de stoep. ,,Dan zijn de mensen er toch al wel. En ik heb ook nog nooit meegemaakt dat vrijwilligers me klokslag vijf uur de deur uit willen werken. Zeker omdat ze wel in de gaten hebben dat ik een echte liefhebber ben.”
Uiterdijk gaat op woensdagen tussen 1 april en 1 oktober altijd
in de provincie Groningen op pad. Daar zijn vijftig kerken iedere dag open en voor andere kun je de sleutel halen als je een kijkje wilt nemen. ,,Dat is ook weer een heel andere ervaring, dan kun je gewoon een kwartier in een bank gaan zitten en in alle rust het hele gebouw in je opnemen. Trouwens, ook in de winter ga ik gerust bij kerken langs, dan bekijk ik ze gewoon van buiten. En ik geniet ook net zo goed van de omgeving. Wat dat betreft heb ik wel een voorliefde voor de echt kleine dorpjes, waar dan – eigenlijk heel verrassend – een pracht van een kerk staat. Zo heb ik op zeker moment
Friens ontdekt. Maar een paar huizen, een klein kerkje op de terp, maar van binnen zó mooi. Er hangen allemaal rijk gedecoreerde rouwborden aan de muur, een soort Hegebeintum in kleiner formaat. En hij wordt ook met heel veel liefde beheerd.”
Ontmoetingen
Hoewel Uiterdijk dus net zo lief op zijn eentje een gebouw bewondert, waardeert hij Tsjerkepaad zeker ook omdat een zaterdagmiddag altijd mooie ontmoetingen oplevert. ,,De ontvangst is altijd zó vriendelijk en hartelijk… Je krijgt vaak koffie aangeboden, de vrijwilligers willen van alles vertellen. Ik zeg dan vriendelijk dat ik al bekend ben met de geschiedenis. Ik wil immers graag méér kerken bekijken die middag. Maar soms laat ik me ook wel verleiden hoor… Je raakt soms in zo’n aardig gesprek verzeild, dan doe ik gewoon een kopje koffie mee. Dan maar een of twee gebouwen minder die dag.
In 2022 was ik bijvoorbeeld in
Wjelsryp, daar trof ik een man of vijf aan de koffietafel, met een heel enthousiaste jonge vent als gastheer (dat was Barteld Post,
lees hier een interview met hem). Daar ben ik lekker aangeschoven, dan laat ik het ook gewoon even los. Ik heb toch niet de ambitie om op zeker moment alle deelnemende kerken bezocht te hebben, zoals sommige anderen wel doen. Ik werk ze niet systematisch af, als een gebouw me echt iets doet kom ik er gerust drie, vier keer terug. In
Hegebeintum bijvoorbeeld word ik inmiddels al herkend…”
Terug naar overzicht
